Co dalej ze stawką WIBOR

Co dalej ze stawką WIBOR ?

Zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady ( UE ) indeks WIBOR, który jest ustalany w oparciu o dotychczasowe mechanizmy powinien przestać obowiązywać. Nowa metoda jego wyznaczania powinna zostać dostosowana do unijnego rozporządzenia i ma zapewnić, że ten wskaźnik będzie bardziej przejrzysty i odporny na manipulacje a przy tym bezpieczniejszy dla rynku i kredytobiorców.

WIBOR ( Warsaw Interbank Offered Rate) – to referencyjna wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym, która wyznaczana jest jako średnia arytmetyczna wielkości oprocentowania podawanych przez największe banki działające w Polsce, które są uczestnikami panelu WIBOR, po odrzuceniu wielkości skrajnych. Banki podają stawki oprocentowania (w ujęciu rocznym), po jakich są gotowe złożyć u siebie depozyt, o godzinie 11:00 każdego dnia roboczego.

WIBOR to stawka kluczowa dla funkcjonowania całego systemu finansowego, bo jest stawką bazową dla obligacji i instrumentów finansowych, kredytów i innych umów finansowych. Ma duże znaczenie dla przeciętnego konsumenta, bo występuje w każdej umowie kredytowej dotyczącej  polskiej waluty. Wpływa na wysokość rat kredytów hipotecznych i jest dla banków podstawą do wyznaczania oprocentowania kredytów udzielanych zarówno klientom indywidualnym, jak i przedsiębiorstwom.

Z uwagi na to, że proces ustalania stopy WIBOR nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistych transakcjach międzybankowych, zasadność jego stosowania stała się coraz większą fikcją. Dodatkowo okazuje się, że WIBOR nie spełnia wymogów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ( UE ), ponieważ stawki referencyjne powinny być obliczane na podstawie transakcji między bankami, a nie deklaratywnych kwotowań.

Kluczowy dokument, który zadecydował o „być albo nie być” WIBOR w Polsce to Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/1011 z dnia 8 czerwca 2016 r. w sprawie indeksów stosowanych jako wskaźniki referencyjne w instrumentach finansowych i umowach finansowych lub do pomiaru wyników funduszy inwestycyjnych (Dz. Urz. UE L 171/1 z dnia 29 czerwca 2016 r.) (dalej: „BMR”).

Tekst jednolity do pobrania: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 08 czerwca 2016r.

BMR ustanawia nowy standard dla opracowywania, udostępniania oraz stosowania wskaźników referencyjnych na terenie Unii Europejskiej. Zgodnie z BMR wskaźnik referencyjny należy definiować jako dowolny indeks stanowiący odniesienie do określenia kwoty przypadającej do zapłaty z tytułu instrumentu finansowego lub umowy finansowej lub do określenia wartości instrumentu finansowego bądź indeks stosowany do pomiaru wyników funduszu inwestycyjnego w celu śledzenia stopy zwrotu takiego indeksu lub określenia alokacji aktywów z portfela, lub obliczania opłat za wyniki.

Przepisy BMR wprowadzają m.in. nową kategorię podmiotów nadzorowanych tzw. Administratorów Wskaźników Referencyjnych, którzy będą musieli spełniać szereg wymogów w zakresie transparentności procesu wyznaczania wskaźników referencyjnych, zapobiegania konfliktom interesów oraz mechanizmów kontroli wewnętrznej.

BMR wprowadza dodatkowo m.in. szczegółowe wymogi dla wskaźników referencyjnych stóp procentowych, towarowych wskaźników referencyjnych oraz wskaźników referencyjnych danych regulowanych. Urząd Komisji Nadzoru Finansowego wskazuje, że zgodnie z art. 51 ust. 1 i 51 ust. 3 BMR oraz ESMA Questions and Answers On the Benchmarks Regulation pewne kategorie podmiotów opracowujących wskaźniki referencyjne mogą skorzystać z okresu przejściowego do 1 stycznia 2020r. Wskaźniki referencyjne opracowywane przez takie podmioty mogą być stosowane bez przeszkód przez podmioty nadzorowane w trakcie całego okresu przejściowego tj. do daty 1 stycznia 2020 r. lub do daty uzyskania bądź odmowy uzyskania zezwolenia/rejestracji jako administrator wskaźnika referencyjnego przez ww. podmiot opracowujący wskaźnik referencyjny.

Komisja Europejska dostrzegła problemy z jakimi zmaga się sektor finansowy. Te problemy wynikają z tego, że jak dotąd nie ma alternatywy dla wskaźnika WIBOR i nie do końca wiadomo, co mogłoby go zastąpić. Dlatego Komisja Europejska zmieniła zdanie i dała dodatkowe 2 lata na utworzenie alternatywy dla WIBOR – czyli do 1 stycznia 2022r.

Biorąc pod uwagę obecny stan prac nad stworzeniem alternatywy dla WIBOR, te dodatkowe 2 lata to dobra wiadomość. Kredytobiorcy mogą poczuć się nieco bezpieczniej. Niestety okazuje się, że jak dotąd problem nie został rozwiązany i sektor finansowy w Polsce nadal zastanawia się nad wymyśleniem o jakie wiarygodne i obiektywne wskaźniki ustalić następcę WIBOR.

Na obecną chwilę pojawiły się dwa alternatywne podejścia tj. kto powinien kreować wysokość oprocentowania pożyczek na polskim rynku międzybankowym. Czy będzie to Narodowy Bank Polski czy może będą to banki komercyjne:

  • Narodowy Bank Polski chce ustalać indeks referencyjny na podstawie stopy procentowej, którą sam reguluje w ramach działalności Rady Polityki Pieniężnej.
  • Spółka GPW Benchmark – chce aby o cenie pieniądza dalej decydowały banki.

Obecnie toczy się debata o tym, kto będzie decydował o tak istotnym dla całego sektora finansowego indeksie kształtującym wartość pieniądza w Polsce. Mam nadzieję, że te dodatkowe 2 lata nie zostaną zaprzepaszczone na jałową dyskusję i przepychanki gdyż na tą chwilę nadal nie znamy transparentnego i konkretnego rozwiązania oraz zasad jego działania.