Nowe stanowisko UKNF – wyższa zdolność !

W lutym 2022 r. Komisja Nadzoru Finansowego, uwzględniając uwarunkowania rynku kredytów hipotecznych oraz w świetle stwierdzonych praktyk stosowania Rekomendacji S, zaleciła, aby w procesie oceny zdolności kredytowej klientów starających się o kredyty hipoteczne, wszystkie banki przyjmowały wyższe oprocentowanie tzw. bufor +5,00%. Czyli po wprowadzeniu tej rekomendacji banki przy liczeniu zdolności kredytowej musiały uwzględniać oprocentowanie kredytu równe WIBOR + marża + 5,00%, co w drastyczny sposób obniżyło zdolność kredytową nowych klientów starających się o kredyty hipoteczne.

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego ( dalej UKNF ) rekomendując bankom stosowanie pięcioprocentowego bufora przy liczeniu zdolności kredytowej, chciał ograniczyć przypadki, w których klienci otrzymywaliby kredyty hipoteczne pod tzw. „korek” – na maksymalną zdolność kredytową. W kontekście nieustannych podwyżek stóp procentowych takie zachowanie klientów i banków jest bardzo niebezpieczne. W 2021 i 2022r. podwyżki stóp procentowych, wiele gospodarstw domowych przyprawiły o ból głowy.

W dniach 07-08.02.2023r. Rada Polityki Pieniężnej, która ustala wysokość stóp procentowych w Polsce, już piąty raz z rzędu zdecydowała o pozostawieniu tych stóp na niezmienionym poziomie. Dzięki tym decyzjom stopa referencyjna, która ma wpływ na oprocentowanie kredytów nadal wynosi 6,75%. Ostatni wzrost stóp procentowych miał miejsce we wrześniu 2022r., kiedy to RPP po raz 11 podniosła stopy o 25 punktów bazowych ( czyli 0,25% ), właśnie do poziomu 6,75%, który obowiązuje do dzisiaj.

Zdaniem UKNF, obecne uwarunkowania gospodarcze stwarzają mniejsze prawdopodobieństwo wzrostu stóp procentowych niż przed rokiem, kiedy zdecydowano o wprowadzeniu bufora +5,00%. Dodatkowo UKNF stwierdził, że w związku z ustabilizowaniem poziomu stóp procentowych i obniżeniem prawdopodobieństwa ich wzrostu oraz aktualnym zachowaniem portfeli kredytów mieszkaniowych banków, na znaczeniu tracą przesłanki zalecenia podwyższenia do 5,00% poziomu minimalnej zmiany stopy procentowej, stosowanej w procesie oceny zdolności kredytowej.

Dlatego w dniu 07.02.2023r. UKNF przekazał bankom swoje stanowisko informujące o możliwości zmiany minimalnej stopy procentowej, jaka powinna być przyjmowana w procesie oceny zdolności kredytowej przy udzielaniu kredytów oprocentowanych zmienną i okresowo stałą stopą procentową.

Stanowisko UKNF skierowane do Prezesów Zarządów Banków oraz Dyrektorów oddziałów instytucji kredytowych w sprawie oceny zdolności kredytowej przy udzielaniu kredytów oprocentowanych zmienną i okresowo stałą stopą procentową

W przesłanym bankom stanowisku UKNF wskazał, że:

Obowiązek stosowania bufora nie dotyczy kredytów mieszkaniowych o oprocentowaniu ustalonym w umowie kredytowej na cały okres kredytowania.
Najniższy minimalny poziom bufora tj. 2,50 p.p., powinien mieć zastosowanie dla kredytów opartych na tymczasowo stałej stopie procentowej.
W przypadku kredytów oprocentowanych zmienną stopą procentową, powinien zostać zastosowany adekwatnie wyższy poziom bufora.

Za właściwą ocenę ryzyka i przyjęcie adekwatnych rozwiązań w tym obszarze jest odpowiedzialny zarząd banku.

Dodatkowo, UKNF poinformował, że obecnie finalizowane są prace nad propozycją zmian w Rekomendacji S, które kompleksowo odniosą się do zagadnienia bufora oceny zdolności kredytowej, uwzględniając powyższe założenia generalne (wysokość bufora zależna od rodzaju oprocentowania kredytu).

Należy zatem zadać pytanie – kiedy banki zaczną stosować się do nowych wytycznych UKNF ?

Niestety odpowiedź na to pytanie nie jest prosta. Przede wszystkim, każdy z banków będzie chciał przeanalizować własne ryzyko jakie niesie ze sobą ta nowa sytuacja. Z doświadczenia wiem, że banki nie prędko dokonują zmian w swoich procedurach. Wolą bacznie przyjrzeć się rozwojowi sytuacji niż podejmować szybkie decyzje.

Jeżeli banki wprowadzą proponowaną przez UKNF zmianę tj. uwzględnienie niższego poziomu bufora, przy liczeniu zdolności kredytowej, to na pewno będzie miało wpływ na poprawę zdolności kredytowej kredytobiorców.

Nowości w bankach

Aktualizacja z dnia 24.02.2023r.

Banki, które zmieniły swoje procedury w zakresie liczenia zdolności kredytowej, w oparciu o nowe stanowisko UKNF:

Alior – bank nie podał do jakiego poziomu obniżył bufor.
Santander – bank obniżył bufor do poziomu 3,00% dla oprocentowania zmiennego jak i okresowo stałego.
Millennium – bank obniżył bufor do poziomu 2,50% dla kredytów z okresowo stałą stopą procentową. Od 01.03.2023r. bank Millennium zawiesza ofertę dla kredytów ze zmienną stopą procentową.
ING – od 01.03.2023r. bank będzie stosował bufor 2,50% dla kredytów z okresowo stałą stopą procentową. Od 17.12.2022r. bank nie oferuje kredytów hipotecznych ze zmienną stopą procentową.

Po wprowadzeniu przez te banki korekty bufora, zdolność kredytowa klientów aplikujących o kredyty hipoteczne poprawiła się o około 15%.

Zachęcam również do zapoznania się z artykułem: